Koningin Sophie in haar overlijdensjaar, 1877, staande bij een stoel.

Prinses Emma ten tijde van haar verloving in 1878

Foto van Koningin Emma zittend, in een donkere japon, met naast haar staand prinses Wilhelmina in een lichte jurk.

Foto van de tienjarige Koningin Wilhelmina op de schaats omstreeks 1890. Emma stond toe dat haar dochter leerde schaatsen. Eerst op een klein vijvertje in de bloementuin, later op de gracht aan de oostkant van Huis Ten Bosch, “Gereserveerd voor H.M. de Koningin.” Dit zonder medeweten van haar vader, die het onbetamelijk vond dat jonge meisjes deze sport beoefenden.

Foto van Koningin Wilhelmina op de schaats op een baan "GERESERVEERD VOOR H.M. DE KONINGIN", omstreeks 1890, op de gracht bij Huis ten Bosch. Op een rij met leden van de hofhouding.

Koningin Emma in rouwkleding na het overlijden van haar man koning Willem III

Koningin Wilhelmina in rouwkleding na het overlijden van haar vader koning Willem III

Emma en Wilhelmina in rouwkleding na het overlijden van koning Willem III. Beide Koninginnen droegen volgens het hofreglement een jaar lang rouwkleding. Uit het jaar 1891 dateren diverse foto's die moeder en dochter in die eerste periode van zware rouw laten zien.

Koningin-regentes Emma, circa 1892

Tot 1898 trad Emma op als regentes voor haar dochter. Dit was een belangrijke maar ook onduidelijke taak, waaraan ze een persoonlijke invulling moest geven. Emma wist de regering waar te nemen op een manier die respect afdwong en die gunstig afstak bij de laatste regeringsperiode van haar man. Het belangrijkste was daarnaast de voorbereiding van Wilhelmina op haar taak. Deze moest in minder dan acht jaar zijn beslag krijgen. Wilhelmina kreeg les in een breed scala aan vakken die nodig waren voor haar functie. Vooral kennis van de vaderlandse geschiedenis was van belang en Emma wenste zelf bij deze lessen aanwezig te zijn om er over mee te kunnen praten. Bovendien vergrootte zij de populariteit van de dynastie door met haar dochter in het land vele bezoeken af te leggen. Na de inhuldiging van Koningin Wilhelmina trad zij terug maar behield een belangrijke plaats in de Nederlandse samenleving. Koningin Emma overleed in het Paleis aan het Lange Voorhout in Den Haag op 20 maart 1934.

De jonge koningin Wilhelmina in Fries kostuum, 1892, zittend.

De jonge koningin Wilhelmina in Fries kostuum, 1892, staand.

Portret van de jonge koningin Wilhelmina

Groepsportret van de familie van koningin Emma, Arolsen, augustus 1895. Op de voorste rij links koningin Wilhelmina, geheel rechts koningin Emma.

Koningin Wilhelmina met opgestoken haar, februari 1896. Zittend ten voeten uit.

Koningin Wilhelmina met opgestoken haar, februari 1896. Busteportret naar rechts.

Koningin Wilhelmina met opgestoken haar, februari 1896. Heupportret.

In februari 1896 werd Wilhelmina voor het eerst gefotografeerd met opgestoken haar. Deze foto's van H.R.F. Kameke werden nagevolgd in talloze prenten en lichtdrukken. Ook een bekend staatsieportret uit 1897 van fotograaf H.W. Wollrabe benadrukt het naderen van de volwassen leeftijd van de jonge Koningin. Ze schonk een afdruk van deze foto aan haar moeder met het bijschrift "Uw deftig kind, Wilhelmina, 1897".

Onder een baldakijn van witte visnetten loopt de Koningin naar de Nieuwe Kerk waar zij ingehuldigd zal worden. Deze korte wandeling was met enige angst omgeven omdat de avond ervoor een aantal anonieme brieven waren bezorgd waarin de jonge vorstin met de dood werd bedreigd. Omdat Wilhelmina nog geen man of zonen had moest zij volgens het protocol alleen lopen. Ook Emma mocht haar niet vergezellen. “Mij leek deze ommegang een eeuwigheid in die doodse stilte en in dat ogenblik van eenzaamheid en verlatenheid”. (uit: Eenzaam maar niet alleen, p. 90)

Inhuldiging van koningin Wilhelmina in de Nieuwe Kerk te Amsterdam. De vorstin zittend, met naast haar haar moeder Emma.

Kerkelijke huwelijksbevestiging in de Groote Kerk in Den Haag. Hofprediker G.J. van der Flier voegde het paar in zijn preek zijn persoonlijke mening over de huwelijksplichten nog toe: “Ik meen nog altijd, dat in elk christelijk huwelijk als regel moet gelden: de Man het hoofd, de Vrouw het hart. Ik weet, wat daartegen ingebracht is, maar de ervaring leert, dat een omgekeerde verhouding aan het huwelijksgeluk slechts schade toebrengt.” (uit: Gedenkboek Oranje-Nassau Mecklenburg- Schwerin, Amsterdam 1901, p. 346)

Huwelijksvoltrekking in de Groote Kerk in Den Haag, het bruidspaar knielend.

Het bruidspaar Wilhelmina en Hendrik rijdend in de Gouden koets in Den Haag.

Koningin Wilhelmina en prins Hendrik in het jaar na hun huwelijk, 1902 Kort nadat Wilhelmina en Hendrik begin april 1902 op Het Loo waren aangekomen, werd Wilhelmina ernstig ziek. Zij leed aan tyfus en kreeg daardoor op 4 mei een miskraam, van een zoon. Het verdriet over deze dramatische afloop was enorm. Wilhelmina schreef vanuit Duitsland, waar zij herstelde tijdens een lange vakantie, aan hofdame freule De Kock: "Ik kan U niet zeggen hoeveel ik doorgemaakt heb; ik had nooit kennis gemaakt met een groot verdriet en dit was een zeer groot... " (Fasseur p. 265)

Koningin Wilhelmina met prinses Juliana op de arm, 1909

Koningin Wilhelmina met de driejarige prinses Juliana poserend voor het Eetzaaldecor in het fotoatelier in Paleis Het Loo.

Statieportret van koningin Wilhelmina, 1903

Wilhelmina op oudere leeftijd, zittend in leunstoel naar links, met hond Blackie op schoot. Kleding ; wollen mantelpak, sjaaltje.

Wilhelmina zittend op een sofa met Juliana staande naast haar.

Juliana als peutertje, zittend achter een tafeltje met speelgoed.

Foto Wilhelmina

Foto Emma

Foto Wilhelmina, Juliana, Hendrik

Foto Wilhelmina met Emma

De koets met de overleden prins Hendrik vertrekt vanaf Paleis Noordeinde. Op het bordes staan koningin Wilhelmina en prinses Juliana op hun koets te wachten. - Foto ANP

Foto inhuldiging Wilhelmina

Foto koninklijk echtpaar te Amsterdam

Foto koning Willem III

Foto koning Willem III

Foto Wilhelmina

Foto Wilhelmina