Recent heeft de Jan Menze van Diepen Stichting een fraaie schotel kunnen aankopen uit het beroemde Pronk-eetservies van de Fraeylemaborg. Dit bord werd aangeboden op een veiling in Brugge door een Friese verzamelaar. Door deze verwerving kan voor het eerst weer een onderdeel van het kostbare servies worden getoond in de Fraeylemaborg.

 

 

Tot 1971 was er een uniek Pronk-servies in de Fraeylemaborg aanwezig, maar in dat jaar werd het verkocht bij Mak van Waay in Amsterdam. Dit uitgebreide eetservies kwam uit China, maar was gedecoreerd met een voorstelling van de Nederlandse kunstenaar Cornelis Pronk (1691-1759).  Pronk kreeg van de Verenigde Oost-Indische Compagnie de opdracht om een ontwerp te maken dat geschikt was voor diverse soorten serviesgoed.  Hij maakte een aantal tekeningen waarbij hij allerlei Oosterse elementen combineerde. Porselein met deze voorstellingen wordt ook wel “Pronk-porselein” genoemd. Een opvallend element op één van zijn mooiste tekeningen zijn elegante dames die een parasol vasthouden. Porselein met “De parasoldames” is dan ook een begrip geworden.

zwart wit foto van een lange tafel met het volledige oorspronkelijke Pronk servies van de Fraeylemaborg.

 

De tekeningen van Cornelis Pronk werden in 1735 via Batavia naar China gestuurd en daar toegepast op porselein. Dit was een groot succes, maar de kosten van vervaardiging waren zo hoog dat er toch te weinig verdiend werd. De vervaardiging stopte daarom al na een paar jaar. Pronk-porselein is daardoor zeldzaam geworden en dat geldt zeker voor complete serviezen. De ontwerptekening voor de Parasoldames bevindt zich nu in de collectie van het Rijksmuseum.

De ontwerptekening van Cornelis Pronk uit het Rijksmuseum.

Rijksmuseum RP-T-1967-18

 

De recent aangekochte schotel is ook nog eens uitzonderlijk omdat de centrale voorstelling van de Paraoldames in een rechthoekig veld  is geplaatst, terwijl dat op vrijwel alle bekende Pronk-borden een rond veld is.

Het bord met vierkante voorstelling en metalen hengsel.

 

Het Pronkservies werd vroeger op hoogtijdagen in de Fraeylemaborg op tafel gezet. Bijvoorbeeld bij een huwelijksfeest of de ontvangst van een hoge gast. Natuurlijk was het van groot belang dat er voorzichtig werd omgesprongen met dit kostbare eetgerei. Volgens overlevering kregen de bedienden en de koks allen 25 gulden als er tijdens zo’n diner niets kapot ging!