Veenkoloniaal museum Veendam
Tentoonstelling van 4 oktober 2009 tot en met 24 januari 2010
De naam ‘Van Diepen’ is voor de Veenkoloniën bepaald geen onbekende naam. De naam is verbonden aan vele generaties scheepsbouwers. Van 4 oktober tot en met 24 januari 2010 toont het Veenkoloniaal Museum een deel van de indrukwekkende topografische verzameling die Jan Menze van Diepen in de loop van zijn leven verzamelde. Een verzameling die na zijn overlijden in de Jan Menze Van Diepen Stichting is ondergebracht.
Jan Menze van Diepen werd in 1905 in de stad Groningen geboren, stammend uit een familie van scheepsbouwers. Van Diepen bouwde langs het Winschoterdiep te Waterhuizen tientallen schepen, maar besteedde zijn vrijetijd vooral aan het uitbreiden van zijn kunsthistorische verzameling. Kunst en geschiedenis boeide hem van jongs af aan. Het verzamelen zat hem in het bloed. In een periode van meer dan 50 jaar bracht hij een omvangrijke en gevarieerde collectie bijeen. Van zijn ouders erfde hij een voorliefde voor Aziatische keramiek. Voortbouwend op hun verzameling wist hij een schitterende collectie samen te stellen, uniek voor een particulier.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog startte hij met een ander belangrijk, maar toen ook zeer opmerkelijk onderdeel van de collectie: prenten en keramiek rond het Huis Oranje-Nassau. Een soort verzet tegen de bezetting.
Van Diepen verzamelde echter niet alleen voor zichzelf. Zoveel mogelijk probeerde hij anderen te laten meegenieten, door zijn kunstwerken kortere of langere tijd in bruikleen te geven voor exposities. Zichtbaarheid van de collectie was credo. Op zolder of in de kelder heeft niemand er wat aan. Een credo waar heel wat musea en archeologische instellingen, die soms angstvallig op hun collectie zitten, tegenwoordig nog wat van kunnen leren.
Jan Menze van Diepen overleed in Haren, op 26 februari 1994. Na het overlijden werd zijn collectie op het landgoed Fraeylemaborg in Slochteren ondergebracht om zijn verzameling voor het nageslacht te bewaren. Geheel in zijn geest worden delen van de collectie regelmatig getoond. Ook werd de collectie goed geregistreerd en digitaal ontsloten.
In de tentoonstelling ‘stad en land in vogelvlucht’, toont het Veenkoloniaal Museum een deel van de door Van Diepen verzamelde topgrafische collectie’. Het is een opmerkelijke verzameling kaarten met verschillende topstukken. De deelcollectie topografie bestaat uit maar liefst 547 inventarisnummers. De verzameling is in hoofdzaak op Groningen gericht, maar zeer divers van samenstelling. Voor iets meer dan de helft gaat het om kaarten. Het betreft kaarten van stad en provincie Groningen, aangezichten van de stad Groningen, vestingplattegronden en zeekaarten van het Waddengebied. Van Diepen voegde ook topografische kaarten aan zijn verzameling toe van omringende gebieden zoals Drenthe, Overijssel en Ost-Friesland. De kaarten dateren uit de 16de tot en met de 19de eeuw.
Daarnaast bestaat de collectie uit een ruime hoeveelheid topografische prenten van gebouwen en stadsgezichten. Het gaat om gravures, etsen en litho’s van historische locaties in stad en provincie. Deze prenten dateren voornamelijk uit de 19de eeuw.
Bij de tentoonstelling verschijnt ook een door conservator Henny van Harten van de Fraeylemaborg geschreven catalogus, de derde in de reeks die de collectie Van Diepen beschrijft. Al eerder verschenen: “Selectie uit de collectie Beeldende Kunst” (door H. van Harten) en “Selectie uit de collectie Oosterse keramiek” (door C.J.A. Jörg). Het derde topografische deel wordt eveneens geschreven door Henny van Harten. In de inleiding krijgt verzamelaar van Diepen aandacht, en wordt er gekeken naar de totstandkoming en samenstelling van deze deelcollectie. Tevens wordt het belang ervan vergeleken met andere collecties op dit gebied.
De toelichting bij de beschreven kaarten is toegankelijk voor een breed publiek en geeft informatie over bijvoorbeeld de maker, drukker, de decoratie maar ook achtergronden en wetenswaardigheden op geografisch of historisch gebied.
Ga naar catalogie http://www.veenkoloniaalmuseum.nl